بررسي مديريت اقتصادي کشور در حدود نيم قرن اخير نشان ميدهد که اوج ايفاي نقش درآمدهاي نفتي در بودجه کشور، در دهه 50 و در زماني بود که با تشکيل OPEC (تشکل کشورهاي صادرکننده نفت)، قيمت نفت افزايش قابل ملاحظهاي يافت. گرچه در درون و در پس اين سياست افزايش قيمت، رونق بازار سلاح و محصولات کشورهاي غربي از طريق افزايش توان اقتصادي کشورهاي نفت‌خيز تعقيب ميشد، اما بازتاب داخلي اين سياست، دوپينگ اقتصادي و تزريق دلار به اقتصاد کشور، به حدي خارج از تحمل آن رسيد که معني آن به زبان تخصصي اقتصاد، بيماري هلندي است که از ان به عنوان رکود تورمي هم ياد مي شود.
حالا اما هر جند دولت ها مي گويند براي خروج از اقتصاد نفتي تلاش مي کنند اما هنوز هم نفت اثر گذارترين شاخصه اقتصادي در کشور است و حالا که نزديک به چهارماه است قيمت جهاني نفت ميابد؛ به‌طوري که قيمت سبد نفتي اوپک از 115دلار به 78دلار رسيده است، مشکلات اقتصادي مانند کسري بودجه يک به يک خودي نشان مي دهند.
با توجه به اينکه بيشتر کشورهاي توليدکننده نفت، بودجه سالانه خود را با پيش‌بيني و درنظرگرفتن رقم ثابتي از فروش نفت مي‌بندند، کاهش قيمت‌ها، تحقق درآمد بودجه‌اي اين کشورها را با چالش مواجه مي‌کند؛ براي مثال بودجه امسال ايران با نفت صددلاري بسته شده که کاهش قيمت نفت، چشم‌انداز درآمدهاي کشور را مبهم کرده است.
روسيه نيز مانند ايران بودجه‌اش را با نفت صددلاري بسته و اکنون با چالش مواجه شده است، به‌طور کلي بيشتر کشورهاي نفت‌خيز جهان بودجه‌شان را با قيمت نفت بين 90 تا صددلار بسته‌اند. در همين حال با توجه به ناگهاني‌بودن اين کاهش، کارشناسان دودسته عوامل اقتصادي يا سياسي براي آن متصورند.
کارشناسان، کاهش سرعت رشد اقتصادي در اروپا و چين، در کنار پيشرفت ايالات‌متحده در استفاده از تکنولوژي‌هاي جديد در استخراج نفت شيل و مهم‌تر از آن افزايش توليد نفت عربستان سعودي، عراق و ليبي را مهم‌ترين علت‌‌هاي سقوط بهاي نفت در بازارهاي جهاني مي‌دانند.
به تازگي اما خبر رسيده است که حسن روحاني، رييس‌جمهور ايران از طريق بيژن نامدارزنگنه، وزير نفت به امير قطر درخصوص ايجاد ثبات در بازار نفت پيام ارسال کرده است.
به اين ترتيب مي توان گفت ، اين نخستين اقدام جدي دولت ايران پس از چهارماه روند نزولي قيمت براي جلوگيري از کاهش قيمت يا به تعبير پيام رييس‌جمهوري ايجاد ثبات در بازار نفت است.
ماجرا هم از اين قرار است که زنگنه که به منظور ديدار با مسوولان قطر به دوحه سفر کرده است، با شيخ‌تميم بن‌حمد آل‌ثاني، امير قطر ديدار کرده و پيام کتبي حسن روحاني درباره توسعه همکاري‌هاي دوکشور به ويژه در زمينه انرژي و ايجاد ثبات در بازار جهاني نفت را به وي تسليم کرده است .
بنا بر اخبار رسيده، امير قطرهم در اين ديدار با تشکر از پيام روحاني و با اشاره به جايگاه مهم ايران در منطقه، آمادگي قطر را براي همکاري با جمهوري اسلامي ايران در همه زمينه‌هاي مورد علاقه مشترک به‌ويژه سرمايه‌گذاري در بخش انرژي اعلام کرده که شايد خبر خوبي براي اقتصاد نفتي اين روزهاي کشور باشد.
با اين حال اما نکته اينجاست که شايد با تدابير مقطعي بتوان از اين بحران جديد کاهش قيمت نفت گذر کرد اما هنوز هم مشکل اصلي يعني اقتصاد نفتي به قوه خود باقي است.
اين در حالي است که با حمايت از توليد و صنعت داخلي و با تکيه بر کشاورزي و دامداري مي توان کشور را ازفاجعه اقتصادي نجات داد.
شايد اگر درامدهاي نفتي خرج صنعت نفت شوند و به سمت توليدات نفتي و پتروشيمي حرکت کنند ، بسياري از مشکلات حل شوند.
بايد منتظر ماند و ديد اقتصاد ايران مي توان از اقتصاد وابسته به نفت و گازي که روزي تمام مي شوند، به سمت خودکفايي حرکت کند يا خير؟
نظرات شما عزیزان:
موضوعات مرتبط: ایران ، اجتماعی ، سیاسی ، ،
برچسب‌ها: